บ้านปางสา จังหวัดน่าน

ประวัติความเป็นมา
บ้านปางสา ตำบลจอมจันทร์ อำเกอเวียงสา จังหวัดน่าน มีผู้เฒ่าผู้แก่หลายท่านในหมู่บ้านเล่าขานต่อๆกันมาว่า เมื่อประมาณร้อยกว่าปีมาแล้ว มีชาวบ้านตาลชุม ตำบลตาลชุมกลุ่มหนึ่งได้เข้าไปทำสวนเบี่ยงและมีตันปอออยู่จำนวนมาก พอเก็บเมี่ยงได้แล้วก็ไป (เมี่ยง คือ ใบชาชนิดหนึ่งชาวเหนือนิยมมาทำเป็นของขบเคี้ยว)ประกอบกับมีตันสาจำนวนมาก จึงเรียกตรงนี้ว่า “ป้าง” จึงตั้งรกรากอยู่ที่นี่ ที่พักกางสมัยก่อนเรียกว่าต่อม “ปางสา” ชาวบ้านอีกกลุ่มหนึ่งมาจากบ้านนากอก และชาวบ้านหัวยแก้วเข้ามาทำไร่ มีประมาณ 4-5 ครัวเรือนได้แก่ พ่อใจ มารี พ่อหนานยศ มะศักดิ์ บายวงค์ ถาวังยศ พ่อต๊ะ ต๊ะน้อย ได้พาญาติที่นัองเข้ามาทำไร่ด้วยกันมากขึ้น แยกย้ายกันไปตั้งครอบครัวใหม่เพิ่มขึ้น จนกลายเป็นหมู่บ้านตั้งบ้านเรือนอยู่ริมหัวยน้ำอ้า มีน้ำไหลตลอดปีจึงเรียกชื่อว่า “บ้านไฮ่น้ำฮัา”(คำว่าว่า ไฮ แปลว่าไร่ ) แรกๆไม่มีวัดและโรงเรียนชาวบ้านทำบุญตักบาตรที่วัดจอมจันทร์ และเรียนหนังสือที่โรงเรียนจอมจันทร์ อยู่ในเขตการปกครองของบ้านจอมจันทร์ ต่อมาทางราชการได้ส่งครูมาสอบหนังสือคือ นายทวีศักดิ์ วตมิสอน เป็นครูคนแรกซึ่งเป็นโรงเรียนชั่วคราว และได้จัดตั้งโรงเรียนเป็นเอกเทศมี นายบัญชา ธรรมชัย เป็นครูใหญ่คนแรกต่อมาปี พ.ศ.2516 ได้แยกตั้งหมู่บ้านใหม่ มี นายต๊ะ อุปชัย เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรกและได้เปลี่ยนชื่อหมู่บ้านใหม่ว่าบ้านปางสาต่อมาพื่อพ ศ.2523 ชาวบ้านได้ร่วมกับสร้างอารามชั่วคราวขึ้นหลังหนึ่ง ทำบุญบาตรโดยนิมนต์พระจากวัดจอมจันทร์มาทำพิธี ปัจจจจบับมีวิดแสะมีพระจำพรรษาอยู่